Türkiye’de yılda 11 bin ton, yani yaklaşık 300 milyon kalem pil piyasaya sürülüyor. İstanbul’da ise yılda 18 milyon pil tüketiliyor. Bu piller arasında ömrünü tamamlamış olanların sadece 260 tonu toplanabiliyor. Piller çöpe atıldığında yeraltı sularına ve toprağa karışarak çevre kirliliğine neden oluyor ve dolaylı olarak insan sağlığı da olumsuz şekilde etkileniyor.
Kimyasal enerjiyi depolayarak, bu enerjiyi elektrik olarak dönüştüren aygıtlara pil adı veriliyor. Pillerin günlük hayatta en basit kullanım şekli televizyon kumandalarında, saatlerde, el fenerlerinde, oyuncaklarda, telsiz telefonlar ve radyolarda görülür. Pillerin yapısında cıva, kadmiyum, kurşun gibi riskli kimyasal maddeler bulunur. Günümüzde gelişen teknolojiyle çevre dostu pillerin üretimi yapılsa da yine de ömrünü tamamlamış olan pilleri çöpe atmamak, atık pil toplama kutularından faydalanmak gerekir.
Piller nerelerde kullanılır?
İşlev bakımından piller şarj edilebilen, şarj edilemeyen, düğme piller olmak üzere 3’e ayrılır. Şarj edilebilen piller ile şarj edilemeyen piller aynı işlevi görebilir. Aralarındaki fark, şarj edilemeyen pillerin kullanım süresi dolduğunda atık olması, şarj edilebilir pillerin ise özel şarj cihazları ile elektrik ile yüklenebilmesidir. Düğme piller boyutlarına göre kol saatlerinde, oyuncaklarda, işitme cihazlarında, hesap makinelerinde kullanılabilir.
Günlük hayatta en sık kullanılan pil çeşitleri; AAA olarak isimlendirilen ince kalem piller ve AA olarak bilinen kalem pillerdir. Gümüş ve alkali düğme piller ise en çok tercih edilen düğme pil çeşitleridir.
Atık pilleri neden toplamak gerekir?
Pil seçiminde kaliteli markaları ve çevre dostu ürünleri tercih etmek her zaman için önemlidir. Çevre dostu ürünler tercih etseniz de bu piller de aktığında çevreye zararlı kimyasallar yayabilir, insan sağlığında ve ekolojik sistemde geri dönüşü olmayan sonuçlar elde edilebilir. Temiz su kaynaklarına ve üretim yapılan topraklarda kadmiyum, cıva, kurşun gibi zehirli maddelerin karışması, insanların ve hayvanların zehirlenmesine, cıva zehirlenmesiyle kalıcı hastalıkların yaşanmasına kadar tehlikeli sonuçlar oluşabilir.
Ömrü biten tüm pillerin atık pil toplama ünitelerine bırakılması önemlidir. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse; 1 tane kalem pil, çevre dostu ürün olsa da aktığında zararlı kimyasallar toprağa karışıyor ve 4 metrekare toprak kirleniyor. Bu durumda toprakta üretim yapılması imkansız hale geliyor ve topraktaki yararlı mikroorganizmalar da zarar görüyor. Yılda 260 ton pilin çöpe atıldığı düşünüldüğünde yıl içinde toprağa karışması muhtemel olan kimyasal miktarı şu şekilde hesaplanabilir:
11 bin ton pil yaklaşık 300 milyon kalem pil sayısına denk geliyor. Bu sayı 260 ton kalem pil ile karşılaştırıldığında, yıl içinde çöpe atılan pil sayısı 7,9 yani yaklaşık 8 milyon olarak hesaplanıyor.
Pilleri çöpe atmadan önce şunları düşünün:
- Pilleri atık depolarına toplu halde götürebilirsiniz. Atık pilleri biriktirmek için kavanoz, poşet vs. kullanabilirsiniz.
- Bulunduğunuz ilçede, mahallede atık pil kutuları olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
- Atık pil toplama kutuları, pil alışverişi yaptığınız marketlerde, elektrik malzemeleri satılan mağazalarda, belediye binası yakınlarındaki parklarda olabilir.
- Günümüzde, pil satan yerlerin yasal olarak atık pil toplama kutusu bulundurması gerekiyor. Alışveriş yaptığınız yerde bu kutulardan yoksa, satıcıları uyarabilirsiniz.
- Pildeki metaller, geri dönüştürülerek tekrar kullanılabilen parçalardır.
- Kullanım ömrü biten pilleri atık pil kutularına atarak su ve toprak kirliliğinin önüne geçersiniz ve insan sağlığını korumuş olursunuz.
Pil kullanırken bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir. Eğer çocuklu bir evde yaşıyorsanız, piller çocukların ulaşamayacağı yerlerde muhafaza edilmelidir.
Çocuklar ve piller
Günlük hayatta en değer verdiklerinizin yanında siz olmasanız da piller vardır. Bu konuda en somut örnek ise çocuk oyuncaklarıdır. Oyuncaklarda kullanılan pillerin şarj edilebilir ve çevre dostu ürünler olmasına dikkat edilmelidir. Düğme pilli oyuncakların ise devamlı kontrol altında olması gerekir. Düğme piller bebekler ve çocuklar tarafından yutulabileceği için oyuncaktaki pil yuvasının sıkı sıkı vidalanmış olmalıdır. Aynı şekilde kalem pil yuvalarının da bu özelliğe sahip olması önemlidir.
Piller parlak olduğu için çocukların ilgisini çeken ürünlerdir. Ellerine geçen pilleri ısırabilir ve yutabilirler. Piller ısırıldığında delinebilir, bu da zehirli kimyasalların yutulmasına neden olur.
Pillerin geri dönüşümü
Pillerdeki temel zehirli maddeler cıva, kadmiyum ve kurşundur. Günümüzde bazı markalar cıva içermeyen piller üretebilmektedir. Tüm pillerin cıva içermemesi, 1 ton pil atığında 5 gram cıva bulunması anlamına gelir ki bu insan sağlığını tehdit edebilecek bir rakam değildir. Ancak düğme pillerdeki cıva miktarı henüz azaltılabilmiş değildir. Pildeki nikel değerli bir metaldir ve geri dönüşümde nikel ve kadmiyum tekrar pil üretiminde kullanılabilir. Tüm pillerin geri dönüşümüyle ekonomide ciddi kazanımlar elde edilir.
Pildeki cıva, kadmiyum ve kurşun gibi zehirli maddeler vücuttan atılamayan maddelerdir ve sağlık açısından kalıcı hasarlara neden olabilirler. Bu 3 maddenin toprağa ve temiz suya karışması ya da doğrudan yutulması aşağıdaki etkilere neden olur:
Cıva zehirlenmesi
- Cıva deri yoluyla ve solunumla vücuda girebilir.
- Cıva zehirlenmesi zamanla vücutta ilerler ve merkezi sinir sistemini bozar. İstemsiz titreme hali gibi etkiler cıva zehirlenmesinin en belirgin özelliğidir.
- Böbrek ve karaciğerde doku bozuklukları, kanser ve sakat doğumlar cıvanın önemsenecek zararlarıdır.
- Cıva doğada kaybolmaz. Pillerin çöpe atılmasıyla doğadaki cıva izlerinin silinemeyeceği anlaşılabilir.
Kurşun zehirlenmesi
- Kurşun vücuda yiyecek, içme suları ve solunum yoluyla girebilir.
- Kansızlık, mide ağrısı, işitme bozukluğu, beyin iltihabı ve kısırlık, kanser kurşun zehirlenmesinin etkileridir. İleri seviyede kurşun zehirlenmesi ölümle sonuçlanır.
- 0-6 yaş arasındaki çocukların kurşundan etkilenme düzeyi yetişkinlerden 4 kat daha fazladır.
Kadmiyum zehirlenmesi
- En tehlikeli toksik maddelerden biri de kadmiyumdur. Çöpe atılan pildeki kadmiyum suya çok çabuk karışır ve vücuda içme suyu, yiyecekler yoluyla girer.
- Kadmiyum zehirlenmesinde dokuların ve böbrek üstü bezlerinin tahribi, kansızlık, kanser, akciğer hastalıkları görülür.
- İnsan vücudu kadmiyumu kalsiyum olarak algılar ancak bu zamanda kalsiyum eksilmesi yaşanır. Zamanla kemiklerde güçsüzlük, kırılmalar görülür ve hasta hayatını kaybeder.
Not: Sigara içen kişilerde, sigara içmeyenlere göre 50 kat daha fazla kadmiyum görülür.
Şarjlı piller ile atık yok, zehir yok
Günümüzde üretilen kaliteli şarj edilebilir piller 1000 kez şarj edilerek kullanılabilir ve böylece atık pil sorunu da ortadan kalkmış olur. Çevre dostu üretilen nikel-metal hidrit (paket üzerinde nickel – metal hydride yazar) şarj edilebilir piller kurşun, cıva ve diğer toksik maddeleri içermediği için çocuklu ailelerin mutlaka tercih etmesi gereken ürünlerdir.
Uzaktan kumanda, oyuncak, duvar saati, kamera pillerinizi 1000 kez şarj edilebilen piller arasından seçerseniz, ev tasarrufuna da fayda sağlamış olursunuz. Pillerinizi şarj ederken kullandığınız elektrik, 2 adet kaliteli şarj edilemeyen pil fiyatından daha düşüktür.
Evinizin tasarrufu, çocuklarınızın sağlığı ve çevre kirliliğini önlemek için evinizde şarj edilebilir piller ve toksik maddeler içermeyen pil çeşitlerini kullanabilirsiniz. Atık pillerinizi CarrefourSA marketlerindeki atık pil toplama kutularına atabilirsiniz. Yeni pillerinizi CarrefourSA marketlerinden temin edebilirsiniz.
